Nationaal Register Mobiel Erfgoed

Stoomsleepboot Pieter Boele



REGISTER
Registernummer1.001.1291
INLEIDING
 
 Foto: Maritiem Museum Rotterdam
ObjectaanduidingStoomsleepboot 'Pieter Boele'
Categorie/klassesleepvaart
Soort objectStoomsleepboot
TypeRijnsleepboot
Bouwjaar1893
Ontwerper(s)Werf wed.P. Boele te Slikkerveer
Producent(en)Werf wed.P.B oele te Slikkerveer
Gebruiker(s)- 1894 onder de naam "Wacht am Rhein 8 bij rederij J.Huttner te Duisburg - Buderich.
- 1919 wisselde het schip tweemaal van naam en eigenaar, eerst in "Johan Knipscheer" daarna in "Mathilde"
- 1919 aangekocht door "N.V. Scheepvaart mij Joka"als "Speculant".
- 1965 opgelegd in de Dordse Wolwevershaven.
- 1968 doorverkocht aan een Amerikaanse regisseur die het schip voor een film wilde gebruiken (is nooit gebeurd)
- 1970 aangekocht door oliehandelaar B. van Oeveren.
- 1970 doorverkocht aan Boele's scheepswerven en machinefabriek N.V. te Bolnes en herdoopt in "Pieter Boele"
- 1987 overgedragen aan "Maritiem Museum Prins Hendrik" die aan de stichting "Dordt in Stoom" het schip in bruikleen gaf.
- 1988 werd het eigendom overgedragen aan "Het Maritiem Buitenmuseum" wat in 2002 "Het Havenmuseum" werd; het schip is nog steeds in bruikleen bij "Stichting Dordt in Stoom".

Periode gebruik

van 1893 tot en met 1965

Regio gebruikSleepvaart op de Rijn tot Bazel.
Opmerkingen inleidingBrandmerk 2244 B Rott 1927
Meetbrief (oud) 5748 08-05-1924
Meetbrief R 17418 N 22-05-1950
SI. Certificaat SI 9706 B geldig tot 18-03-2012
Scheepsnummer 2302444
BESCHRIJVING
FunctieRijnsleepboot
Techniek- Tegenwoordig: Enkelgangs Schotse ketel, oliegestookt uit 1962 met Triple expansie machine van 400 IPK
- Schroefaandrijving
- Trekkracht 6,5 ton
Maten en gewichten- lengte 30,95 m.
- breedte 5,97 m.
- inzinking 1,74 (gemiddeld)
- waterverplaatsing 33.277 m³
- diepgang 2 m.
- Bunker capaciteit 30.000 liter
BouwwijzeIJzeren schip; geklonken
IndelingIndeling onderdeks:
Voorkajuit, ketelruim, machinekamer, achterroef.

Indeling bovendeks:
Boegspriet, ankerwinch, in 1924 stalen roef, opbouw met schoorsteen, stuurstand met liggend roer tot 1948 wordt vervangen door een staand roer en een nieuwe stuurhut, lichtkap machinekamer, beting en achterdek met sleepbogen.
VormSchip specifiek gebouwd voor de sleepvaart op de Rijn tot aan Bazel, met een klipperboeg.
Schoorsteen voor de stuurstand: noodzaak goed zicht naar achteren i.v.m. vaak complexe slepen tot vier schepen.
GESCHIEDENIS
GeschiedenisHistorische context: Rijnsleepvaart

De Rijnsleepvaart begon tegen het midden van de negentiende eeuw vorm te krijgen en heeft ruim een eeuw stand gehouden.

Het object: De Rijn-stoomsleper 'Pieter Boele'

De Rijn-stoomsleper "Pieter Boele" (historische naam: Speculant) wordt gebouwd in 1893 door de scheepswerf Wed. P.Boele te Slikkerveer in de stijl van de destijds gangbare Rijnslepers voor een Duitse rederij. Onder de naam "Speculant" komt ze in 1919 bij de N.V. Scheepvaartmij "Joka" te Rotterdam in Nederlandse dienst. Tot 1965 was ze één van de laatste stoomslepers op de Rijn, waarschijnlijk zelfs de laatste.

Aanpassingen
De Pieter Boele is tijdens haar werkzame leven voortdurend aangepast aan de eisen van de tijd.
De oorspronkelijke stoomketel en de diagonale compoundmachine van 400 IPK werden geleverd door de scheepswerf en machinefabriek J. Burgerhout te Dordrecht.
In 1902 wordt voor het eerst de ketel vervangen en in 1924 wordt de N.V. Boele's scheepswerven en machinefabriek in 1924 een grote verbouwing uitgevoerd, en wordt een Triple-Expansie machine van 400 IPK geplaatst(de eerste die door Boele werd vervaardigd). Op het voordek komt er een stalen roef (de salon), de stuurstand wordt verhoogd en dichtgemaakt, het liggende stuurrad is in 1948 vervangen door een staand rad.

Schotse ketel
Door scheepswerf de Biesbosch te Dordrecht is in 1941 de ketel vervangen door één die dateerde uit 1921 en dienst heeft gedaan in een zeesleper, het is een Schotse ketel met een V.O. van 129 m² en een werkdruk van 15 kg.per cm², gebouwd door de machinefabriek "Delfshaven" te Rotterdam.
Door de machinefabriek "Roosendaal" wordt in 1948 het stuurwiel gewijzigd en een nieuwe stuurhut gebouwd. Een jaar later is in Duisburg-Ruhrort een Kortstraalbuis gemonteerd voor verbeterd rendement.
Wijzigingen van kolenstook in oliestook gebeurt in 1957, opslag van stookolie in de oude kolenbunkers.

Het object als erfgoed

Na een grondige restauratie door Boele Bolnes in 1972 wordt het schip gebruikt als directievaartuig. Er is toen een andere enkelgangs Schotse ketel uit 1962 geplaatst geschikt voor het stoken van lichte gasolie, V.O.is nu 100 m² en een werkdruk van 10 kg.cm². De "Speculant"wordt door een zoon van directeur G.J.Boele en wel Pieter Boele herdoopt in "Pieter Boele".
Per 1987 wordt het schip overgedragen aan "Maritiem Prins Hendrik". In 1988 gaat het eigendom over naar het "Maritiem Buitenmuseum", waarvan de naam in 2002 is veranderd in "Het Havenmuseum".
ILLUSTRATIES
Additioneel beeld 1Niet ingevoerd
Additioneel beeld 2Niet ingevoerd
MEER INFORMATIE
Informatie bij/viaMaritiem Museum Rotterdam
Bronnen- Drs. M.E. van Rijn (red): Een honderdjarige, Wacht Am Rhein (1893) - Pieter Boele (1993). Dordrecht, 1993.
- Martin van de Geer: De Nederlandse Rijn- en Binnenscheepvaart, toen en nu. Alkmaar, 1983.
- Registratie en Documentatiecentrum Het Havenmuseum, AdLib
Externe linksPieter Boele in het Maritiem Museum

Website Pieter Boele

Lemma Rijnsleepvaart op de website Binnenvaarttaal
HUIDIGE EIGENDOM
Soort eigendomMuseaal
Naam organisatieMaritiem Museum Rotterdam
Opmerkingen eigendomHet schip is eigendom van "Het Havenmuseum" die met de "Stichting Dordt in Stoom" een bruikleen contract voor exploitatie en onderhoud heeft afgesloten onder bruikleennummer UB041.
De ligplaats van de Stoomsleepboot "Pieter Boele" is in de Wolwevershaven te Dordrecht.
WAARDESTELLING
Cultuurhistorische waarde
Status
Motivatie
Waardering doorCollectiehouder
Opmerkingen
Authenticiteit
Status
Motivatie
Waardering doorCollectiehouder
Opmerkingen
MCN - CIME
Sluiten en terug naar zoekresultaten NRME Home Mobiele Collectie Nederland