GTA 731

INLEIDING
Objectaanduiding	GTA 731
Categorie/klasse	Lokale tram
Soort object	Personenrijtuig
Type	gar2 - Grootbordesbijwagen 701-880
Bouwjaar	1914
Ontwerper(s)
Producent(en)	Werkspoor Amsterdam Nederland
Gebruiker(s)	Gemeentetram Amsterdam / Gemeente Vervoerbedrijf Amsterdam
Periode oorspronkelijk gebruik	1914-1970
Regio oorspronkelijk gebruik	Amsterdam
Geschiedenis	Historische context In de eerste decennia van de twintigste eeuw zette de verstedelijking als gevolg van de industriële revolutie in ons land zich in hoog tempo door. Overal werd nieuwbouw vastgeplakt aan de 19e eeuwse stad, zo ook Amsterdam. Dankzij de Woningwet van 1901 kregen overheid en woningbouwverenigingen een steeds dikkere vinger in de pap van stedenbouw en volkshuisvesting, wat de kwaliteit zeker ten goede kwam. Voor al deze nieuwe wijken was uitbreiding van het tramwegnet nodig en in de jaren 1910 werden zo'n tien nieuwe tramlijnen geopend, niet alleen naar het centrum, maar ook tussen de nieuwe wijken onderling. Type: de Grootbordesser Hiervoor was opnieuw een groot aantal nieuwe trams nodig. Werkspoor leverde in die jaren 135 motorwagens, die zich met door zijramen duidelijk onderscheidden van de Unions van vóór die tijd. Ze werden Grootbordessers genoemd, vanwege hun grote balkons aan de uiteinden. Door de grote balkons met dubbele deuren konden twee passagiers tegelijk in- en uitstappen; op de treden naar de balkons was daartoe met grote witte letters IN en UIT geschreven. In 1918/19 werd een serie van 180 bijpassende bijwagens geleverd, waaronder dit personenrijtuig 731. Modernisering De passagiers zaten in de Grootbordessers aanvankelijk tegenover elkaar op twee lange banken in lengterichting, zoals in die tijd gebruikelijk was. Vanaf de jaren twintig zijn deze banken geleidelijk vervangen door de later gebruikelijke dwarsbanken. De Grootbordessers werden afgeleverd in dezelfde kleuren als de Unions: donkerblauw met gelakte teakhouten panelen. Daarna kreeg ook dit type de nieuwe huisstijlkleuren van de Gemeentetram Amsterdam: een lichtere kleur blauw met grijs rond de raampartij. De letters IN en UIT verdwenen van de treeplanken. Hét standaardtype Na de Union-trams vormden de Grootbordessers de tweede grote serie stadstrams voor Amsterdam. Ze hadden een wat moderner vormgeving. De Grootbordessers waren lange tijd hét standaard-tramtype voor Amsterdam. Van 1910 tot 1960 waren ze zeer bepalend voor het Amsterdamse stadsbeeld; ze werden op bijna alle tramlijnen ingezet.
Opmerkingen inleiding
BESCHRIJVING OBJECT
Functie	Reizigersvervoer; lokaal vervoer
Techniek
Bouwwijze
Vorm	Uiterlijke kenmerken: Tramrijtuig op twee vaste assen. De rijtuigbak heeft aan weerszijden vijf ramen en aan beide zijden gesloten grote balkons. De tram is blauw met grijs geschilderd.
Opmerkingen beschrijving
WAARDERING OBJECT
Cultuurhistorische waarde
Status	B
Motivatie	Personenrijtuig GTA 731 heeft contextwaarde vanwege de historische relatie met de stad Amsterdam waarin het wordt bewaard.
Waardering door	Beoordelingscommissie Nationaal Register Railmonumenten
Opmerkingen
Authenticiteit
Status
Motivatie	De informatie over dit object is afkomstig uit het Nationaal Register Railmonumenten. Binnen dit register wordt (nog) niet structureel op authenticiteit beoordeeld.
Waardering door	Beoordelingscommissie Nationaal Register Railmonumenten
Opmerkingen
HUIDIGE EIGENDOM
Eigenaar/beheerder	Particulier
Opmerkingen eigendom
ILLUSTRATIES
Historische toestand	Niet ingevoerd
Streeftoestand	Niet ingevoerd
Opmerkingen illustraties
INFORMATIE OBJECT
Registernummer	2.000.0031
Meer informatie bij/via	www.railmonumenten.nl/fact_em_321.htm nl.wikipedia.org/wiki/Amsterdamse_tweeassers#Grootbordessers www.amsterdamsetrams.nl/materieelbeschrijvingen/04materieel.htm
Opmerkingen informatie