| INLEIDING |
| |  Foto: Raymond Naber |
| Objectaanduiding | RETM 1 |
| Categorie/klasse | Lokale tram |
| Soort object | Elektrisch motorrijtuig |
| Type | emr2 - Tweeramer
1 - 20 |
| Bouwjaar | 1905 |
| Ontwerper(s) | |
| Producent(en) | Metallurgique
Nijvel
België |
| Gebruiker(s) | Rotterdamsche Electrische Tramwegmaatschappij (RETM) |
| Periode oorspronkelijk gebruik | 1905 - ???? |
| Regio oorspronkelijk gebruik | Rotterdam |
| Geschiedenis | Historische context
Net als de andere Nederlandse steden ondervond Rotterdam in de tweede helft van de 19e eeuw de gevolgen van de Industriële Revolutie. De eerste stadsuitbreidingen buiten de vestingwerken vonden plaats en ook op Zuid ontstond de eerste stedelijke bebouwing. Toch bleven de afstanden nog goed beloopbaar, alleen de gegoede burgerij liet zich per tram vervoeren.
Verdere uitbreiding stond echter voor de deur en na Haarlem, Amsterdam en Den Haag kreeg ook Rotterdam z'n elektrische tram. Voor de aanleg van de elektrische lijnen werd een nieuwe maatschappij opgericht: de Rotterdamsche Elektrische Tramwegmaatschappij (RETM).
De eerste elektrische lijn liep tussen Kralingen (Honingerdijk) en de Westerlaan (Park) via het Beursplein, stadsdelen waar vooral de gegoede burgerij woonde of werkte. In 1905 werd de lijn officieel in gebruik genomen.
Gaandeweg werden alle paardentramlijnen geëlektrificeerd en werden nieuwe elektrische lijnen aangelegd, ook naar de nieuwe wijken in het noorden en westen van de stad.
In 1905 werden door Métallurgique in eerste instantie twaalf rijtuigen afgeleverd voor de dienst op de eerste Rotterdamse tramlijn, die zoals bekend van de Honingerdijk naar het Park liep. Geheel volgens de verwachting werden de 8,5 meter lange rijtuigen van de nummers 1-12 voorzien. Bij hun aantreden hadden deze trams een donkerblauwe kleur met blank gelakte teakhouten zijpanelen, waarop goudkleurige motieven waren aangebracht. Oorspronkelijk waren de beide eindbalkons geheel open en werden de bestuurders slechts door een aan de dakrand bevestigd scherm tegen de weersinvloeden beschermd. In 1908 besloot men om aan deze Spartaanse arbeidsomstandigheden een einde te maken door de balkons met glaspuien af te dichten. Rond 1912 werd een nieuw kleurenschema op de rijtuigen losgelaten: zij werden toen uitgevoerd in een crème kleur met okergele nummers en sierbiezen. Omdat deze laatste kleur de tand des tijds niet goed bleek te kunnen doorstaan, werd deze rond 1924 nog door een lichtrode kleur vervangen. Enkele jaren daarvoor waren de twee vaste ramen, waarmee de rijtuigen destijds waren afgeleverd, na klachten over onvoldoende ventilatie bij warm weer al vervangen door een zestal kleinere, waarvan er twee geopend konden worden. Zoals gebruikelijk in die dagen waren de banken nog niet in de rijrichting, maar langs de ramen geplaatst.
Nadat de exploitatie van het tramnet in 1927 in handen van de gemeente was gekomen, bleek er al spoedig geen emplooi meer voor deze wagens: binnen luttele jaren zouden immers niet minder dan 170 vierassers hun intrede doen! Gelukkig bezat men toen al wel de tegenwoordigheid van geest om het eerste Rotterdamse tramrijtuig voor de toekomst veilig te stellen. Ter gelegenheid van het veertigjarig ambtsjubileum van Koningin Wilhelmina werd de wagen in 1938 weer zo veel mogelijk in de oorspronkelijke toestand teruggebracht en sindsdien behoort dit rijtuig onbetwist tot de topstukken van de museumcollectie. |
| Opmerkingen inleiding | |
| BESCHRIJVING OBJECT |
| Functie | Reizigersvervoer |
| Techniek | Twee elektromotoren via bovenleiding |
| Bouwwijze | |
| Vorm | Uiterlijke kenmerken: Tramrijtuig op twee vaste assen. De rijtuigbak heeft aan weerszijden twee opvallend grote en aan de bovenzijde gebogen ramen. Aan beide zijden een open balkon met stuurstanden. Op het dak bevindt zich een beugel voor de stroomafname.
De tram is blauw en grijs geschilderd met blank gelakte zijpanelen en veel Jugendstil motieven. |
| Opmerkingen beschrijving | |
| WAARDERING OBJECT |
| Cultuurhistorische waarde |
| Status | A |
| Motivatie | Elektrisch motorrijtuig RET 1 is de oudste representant van een belangrijke ontwikkeling in het Nederlandse railvervoer, namelijk de opkomst van de elektrische tram in de stad Rotterdam. |
| Waardering door | Beoordelingscommissie Nationaal
Register Railmonumenten |
| Opmerkingen | |
| Authenticiteit |
| Status | |
| Motivatie | De informatie over dit object is afkomstig uit het Nationaal Register Railmonumenten. Binnen dit register wordt (nog) niet structureel op authenticiteit beoordeeld. |
| Waardering door | Beoordelingscommissie Nationaal
Register Railmonumenten |
| Opmerkingen | |
| HUIDIGE EIGENDOM |
| Eigenaar/beheerder | Museum/instelling |
| Collectie | Stichting RoMeO (eigenaar: Rotterdamse Elektrische Tram) |
| Opmerkingen eigendom | |
| ILLUSTRATIES |
| Historische toestand | Niet ingevoerd |
| Streeftoestand | Niet ingevoerd |
| Opmerkingen illustraties | |
| INFORMATIE OBJECT |
| Registernummer | 2.000.0521 |
| Meer informatie bij/via | www.stichtingromeo.nl
www.stichtingromeo.nl/cms/index.php?page=1905_-_1927
www.nl.wikipedia.org/wiki/Rotterdamse_tram
|
| Opmerkingen informatie | |
